مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان گفت: در سال جاری با کاهش حدود 20 درصدی بارندگی از ابتدای سال جاری تاکنون، استان گلستان دچار خشکسالی شده است.


به گزارش شمال نیوز به نقل از روابط عمومی شرکت آب منطقه‌ای استان گلستان، ایرج حیدریان اظهار داشت: مطالعات جامع تامین آب شرب و صنعت استان گلستان با پیش‌بینی دورنمای سال 1420 شمسی انجام شده است و تامین آب این مصارف در سه دوره کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای تامین آب شرب این استان برنامه‌ریزی شده است.
وی تصریح کرد: برای دوره کوتاه‌مدت، تامین آب شرب این استان از طریق آب زیرزمینی و دوره میان‌مدت از طریق آب سطحی داخل استان برنامه‌ریزی شده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان افزود: طبق برنامه تدوین شده، در سدهای در حال احداث بخشی از آب تنظیمی و در تمامی سدهای در حال مطالعه همه آب تنظیمی برای تامین آب شرب در نظر گرفته شده است.
حیدریان اشاره کرد: کل نیاز آب شرب جوامع شهری و روستایی و صنعت استان در افق 1420 معادل 311 میلیون مترمکعب به تفکیک 211 میلیون مترمکعب شرب و 100میلیون مترمکعب صنعت است که مطابق برنامه افق 1420، معادل 60 میلیون مترمکعب منابع آب زیرزمینی و مابقی از سدهای داخل و خارج استان باید تامین شود.
وی با بیان اینکه پتانسیل آب این استان پاسخگوی نیاز و تقاضای رو به تزاید آن نیست، تصریح کرد: پتانسیل منابع آب سطحی و زیرزمینی گلستان حدود 5؛2 میلیارد مترمکعب است در حالی که مجموع نیاز آبی در بخش‌های آب شرب،صنعت، محیط زیست و کشاورزی حدود 7 میلیارد مترمکعب می‌باشد با این شرایط امکان تامین تمام نیازها وجود ندارد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان از افت شدید سطح آب زیر زمینی در استان خبر داد و گفت: افزایش بهره‌برداری از منابع آبی زیرزمینی، به همراه وقوع پدیده‌های متناوب خشکسالی، موجب شده است که افت سطح آب زیرزمینی در آبخوان‌های گلستان اتفاق بیافتد.
حیدریان ادامه داد: بر اساس آمار، طی سال 1380 لغایت 1388 در سطح آب زیرزمینی استان حدود چهار متر افت ایجاد شده است که در صورت ادامه این وضعیت، تبعات متعددی از جمله کاهش آبدهی چاه‌ها، افزایش هزینه بهره‌برداری از چاه‌ها، نشست سطح زمین، شوری آب‌های زیرزمینی و تخریب چاه‌ها محتمل است.
وی هشدار داد: هر چند که شرکت آب منطقه‌ای گلستان نظارت لازم را در بهره‌برداری از آب زیرزمینی و جلوگیری از عواقب احتمالی انجام می‌دهد ولی برای مدیریت مطلوب منابع آب، مشارکت همه بهره‌برداران و نیز مدیران استان الزامی است.
این مدیر گلستانی تخریب کیفیت و شوری آب را نتیجه کاهش سطح آب زیرزمینی دانست و اظهار کرد: با توجه به وجود لایه‌های آب شور در سفره‌های آب زیرزمینی و نیز وجود آب شور دریای خزر در نواحی ساحلی، افت سطح آب زیرزمینی موجب شده است تا آب شور به داخل سفره‌های آب شیرین نفوذ کند و در نتیجه تخریب کیفیت آب شیرین را در برخی نقاط استان به همراه داشته است.
وی اعلام کرد: بیش از 95 درصد آب شرب گلستان از سفره آب زیرزمینی تامین می‌شود و ایجاد هرگونه آسیب از نظر کمی و کیفی به آبخوان‌ها، تامین آب شرب را با مشکلاتی مواجه می‌کند و به دلیل اولویت تامین آن و نیز محدودیت منابع آب زیرزمینی، تامین آب سایر بخش‌ها از جمله صنعت و کشاورزی و به تبع آن توسعه در این بخش‌ها با محدودیت‌هایی مواجه شده است.
حیدریان یادآور شد: تقریبا در حدود 50 در صد از وسعت دشت‌های استان سفره آب زیرزمینی توسعه یافته است و بخش‌های شمالی دشت‌های استان فاقد سفره آب زیرزمینی می‌باشد و در برخی نواحی نیز با وجود توسعه آبخوان‌ها، از نظر کیفیت نامناسب یا دارای محدودیت است.
وی ادامه داد: از نظر کیفی، صرفا پهنه بسیار باریکی از سفره آب زیرزمینی در نواحی جنوبی دشت برای شرب مناسب است و آب شرب تمامی مناطق استان تا بخش‌های شمالی از این پهنه تامین می‌شود که به دلیل همین محدودیت در حال حاضر بسیاری از مناطق مسکونی در بخش شمال گلستان فاقد سیستم بهداشتی است و آب شرب بخشی از آنها از طریق آب انبار و یا به صورت سیار توسط تانکر تامین می‌شود.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان به آلودگی منابع آب استان نیز اشاره کرد و گفت: مجاری آبی رودخانه‌ها به دلیل سهولت دسترسی، همواره در معرض تخلیه فاضلاب، زباله‌ها و پسماندها بوده‌اند و این موضوع از نظر زیست محیطی آسیب جدی به کیفیت آب رودخانه‌ها و محیط زیست وارد کرده است.
وی عنوان کرد: با وجود سازه‌های غیر ذخیره‌ای از جمله بندهای انحرافی، کانال‌های انتقال آب، ایستگاه‌های پمپاژ و موتور پمپ‌ها، بخشی از سیلاب‌های رودخانه‌های استان به دلیل محدودیت مخازن ذخیره‌ای از دسترس خارج می‌شوند و برای همین در حال حاضر سدهای متعددی در استان در دست مطالعه و یا احداث هستند.
وی برداشت و حفاری‌های غیرمجاز، بروز تنش‌ها و مشکلات اجتماعی در برخورد با حفاری‌های غیرمجاز، صحیح نبودن الگوی مصرف در بخش‌های مختلف به ویژه شرب و کشاورزی، کشت شالی با استفاده از آب زیرزمینی، وجود تنش‌های اجتماعی در روند اجرای طرح‌ها، وقوع سیلاب‌های متعدد در استان، تجاوز به حریم مجاری آبی استان و برداشت‌های غیر مجاز شن و ماسه رودخانه‌ها را از دیگر چالش‌های موجود در بخش آب و مدیریت آن دانست.
حیدریان به وقوع خشکسالی‌های اخیر نیز اشاره کرد و یادآور شد: متوسط بارندگی استان حدود 450 میلی متر در سال است و آمار و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال جاری با کاهش حدود 20 درصدی بارندگی از ابتدای سال جاری تاکنون، استان گلستان دچار خشکسالی شده است و پدیده‌هایی چون وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های استان در پاییز، کاهش آبدهی رودخانه‌ها و حجم آبگیری سدها از جمله تبعات آن می‌باشد.
این مدیر گلستانی از توزیع نامناسب و پراکندگی بارندگی‌ها گفت و عنوان کرد: حدود 80 درصد نزولات جوی از نظر زمانی در هشت ماه مهر لغایت اردیبهشت ماه اتفاق می‌افتد و معمولا کشت بهاره نیازی به آبیاری ندارد اما کشت تابستانه استان صرفا با آبیاری امکانپذیر است و به طور کامل متکی به منابع آب سطحی و زیرزمینی است برای همین در مناطقی که فاقد منابع آب و یا از این نظر ضعیف هستند، نظیر حوضه اترک، امکان کشت تابستانه وجود ندارد.
وی ادامه داد: از نظر مکانی نیز در بخش شمالی استان، متوسط بارندگی کمتر از 300 میلی متر در سال است و از طرفی دیگر این اراضی دارای خاک حاصلخیز و مناسب کشاورزی است که به دلیل فقیر بودن از نظر منابع آب تحت کشت دیم می‌رود و چه بسا بر اثر توزیع نامناسب بارندگی از نظر زمانی، دچار خسارت می‌شوند.
وی به طرح‌های آب منطقه‌ای گلستان برای جمع‌آوری آب‌های روان این استان نیز اشاره کرد و گفت: در حال حاضر طرح‌های متعددی برای جمع‌آوری و مدیریت آب‌های سطحی در استان در حال اجرا یا آماده اجرا هستند که از آن جمله می‌توان به سد نرماب با ظرفیت تنظیم 175میلیون مترمکعب برای ذخیره‌سازی جریان آب سطحی رودخانه‌های خرمالو، نرماب- چهل‌چای، سد زرین گل (کبود وال) با ظرفیت تنظیم 54 میلیون مترمکعب برای ذخیره‌سازی آب سطحی رودخانه‌های کبود وال، زرین گل و سرمه رود، سد لاستیکی آق‌دکش برای ذخیره سازی حدود 7؛16 میلیون متر مکعب سیلاب‌های رودخانه گرگان رود، سد چایلی در حوزه اترک، علاج بخشی سد وشمگیر برای بهبود ظرفیت تنظیم و ذخیره‌سازی سد مذکور و اجرای طرح‌های متعدد کوچک تامین آب نظیر آب‌بندان‌ها و ایستگاه‌های پمپاژ اشاره کرد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان به طرح‌های در دست مطالعه نیز اشاره کرد و اظهار داشت: هم اکنون طرح‌های سد رامیان، سد محمدآباد، سد نارلی ـ آجی سو، سد شصت‌کلاته، جمع‌آوری آب رودخانه‌های حوزه شهرستان کردکوی و طرح‌های کوچک زودبازده تامین آب نظیر آب‌بندان‌ها و ایستگاه‌های پمپاژ در دست مطالعه و بررسی هستند.
گفتنی است سد رامیان برای تنظیم حدود 18 میلیون متر مکعب جریان سطحی رودخانه‌های رامیان و شیرآباد، سد محمدآباد برای تنظیم حدود 16 میلیون مترمکعب جریان سطحی رودخانه محمدآباد و سد شصت‌کلاته برای تنظیم حدود 12 میلیون مترمکعب آب رودخانه‌های شصت‌کلا و انجیراب برای شرب در دست مطالعه هستند.